Doanh nghiệp hãy “thận trọng”!

NLM số 243 Để TPP thật sự mang đến cơ hội Việc đánh giá những dịp và thách thức từ TPP đã được nói đến nhiều trong thời kì qua. Theo đó, Việt Nam được cho là quốc gia thu được nhiều lợi. Nhất từ TPP, đặc biệt là kỳ vọng tăng xuất khẩu với dịp tiếp cận, tăng xuất khẩu vào thị trường của các nước TPP với hơn 700 triệu người, đóng góp 40% GDP và 1/3 kim ngạch thương mại toàn cầu, thuế suất của các nước gần như sẽ được cắt giảm thảy. Tuy nhiên, cùng với những thuận lợi trên, việc mở cửa theo một hiệp định thương nghiệp tự do tham vọng như TPP thì thách thức đặt ra cũng không nhỏ. Chúng ta sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh với những “người khổng lồ” đến từ các nước TPP ngay ở thị trường trong nước. Tuy cùng phải loại bỏ các dòng thuế nhập khẩu theo cam kết nhưng trong khi các rào cản kỹ thuật của nước ta chưa có hoặc không cao thì rào cản kỹ thuật của các nước lại rất khe khắt, gây bất lợi cho hàng hóa nước ta xuất sang các nước. Việc giảm thuế sẽ dẫn đến sự gia tăng mau chóng các luồng hàng nhập khẩu từ các nước TPP vào nước ta với giá cả cạnh tranh. Hệ quả thế tất là doanh nghiệp phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt, thị phần hàng hóa có nguy cơ bị thu hẹp, thậm chí mất thị phần nội địa. Ngành dệt may được đánh giá là hưởng lợi nhiều nhất từ việc giảm thuế khi gia nhập TPP Ông Phạm Ngọc Hưng - Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM cho rằng: Nếu không chuẩn bị từ giờ, chúng ta dễ lặp lại bài học từ WTO, khi đó các thời cơ sẽ không được phát huy mà thách thức sẽ tạo thêm sức ép cho các doanh nghiệp. Thực tại, cũng giống như TPP, chúng ta đã kỳ vọng rất nhiều trước khi nhập WTO, nhưng sau 6 năm nhập WTO kết quả không được như trông chờ bởi chúng ta không có bước chuẩn bị tốt để đón nhận những cơ hội và thách thức sẽ đến mà quá say sưa, ngộ nhận rằng khi nhập WTO thì thời cơ sẽ tự đến. TPP cũng sẽ đem đến đồng thời những dịp và thách thức, muốn có nhịp phải vượt qua thách thức, vượt qua thách thức sẽ đem đến thời cơ lớn hơn nhưng nếu chúng ta không làm gì cả thì sẽ chỉ còn lại thách thức mà thôi. Đơn cử, nói về lợi thế xuất khẩu đang được các doanh nghiệp kỳ vọng nhiều nhất thì việc có tận dụng được dịp này hay không còn là một vấn đề. Theo ông Herb Cochran - tổng giám đốc Hiệp hội thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham Vietnam), hiện giờ, 2/3 xuất khẩu của nước ta phụ thuộc vào các doanh nghiệp FDI. Nếu doanh nghiệp Việt không nâng cao hơn nữa năng lực, sức cạnh tranh để đón nhận những dòng dịch chuyển đầu tư mới, trong luật chơi mới thì được hưởng lợi nhiều nhất vẫn chỉ có các doanh nghiệp FDI. Ở một góc cạnh khác, ông Văn Đức Mười - Tổng giám đốc Công ty Vissan lo ngại: Trong bối cảnh phần đông nguyên liệu sản xuất của nhiều ngành trong nước đang được nhập từ Trung Quốc, Lào, Hàn Quốc... (Các nước nằm ngoài TPP). Nếu kết quả thương lượng về xuất xứ trong TPP đòi hỏi trị giá nội địa hoặc nội khối TPP quá cao thì hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ không đáp ứng được điều kiện hưởng ưu đãi thuế khi xuất khẩu sang các nước TPP. Thêm nữa, quan thuế chỉ là một phần của câu chuyện xuất khẩu, các quy định kỹ thuật khe khắt cũng có thể là những rào cản cho hàng hóa Việt Nam vào thị trường các nước TPP. Các chuyên gia cho rằng, ngành dệt may, da giày sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ việc giảm thuế trong TPP, với mức thuế xuất khẩu hiện thời của các ngành này là 7-14% thì việc giảm xuống 0% là một lợi thế lớn. Chuẩn bị đón TPP Hiện, TPP đã đang rất gần, 11 nước tham dự (Nhật Bản đang xem xét khả năng tham dự) đang tiến hành vòng đàm phán thứ 18, từ ngày 14 đến 25/7 tại Malaysia. Dự đoán các vòng thương thảo TPP sẽ chấm dứt vào cuối năm nay. Do đó, các chuyên gia cho rằng, ngay từ thời khắc này doanh nghiệp cần có kế hoạch chuẩn bị đón nhận TPP. TS Lương Văn Lý - nguyên Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM cho rằng: Doanh nghiệp phải xác định trong cuộc chơi TPP quốc gia không phải là “nhân vật chính” mà tham dự trực tiếp sẽ là các doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp phải chủ động hoàn thiện mình để đủ điều kiện đón nhận nhịp, phải trường đoản cú tâm lý ỷ lại vào sự cứu trợ của Nhà nước khi có khó khăn vì các biện pháp hỗ trợ của Nhà nước cũng không thể nằm ngoài quy định thế giới, chẳng thể không tuân theo luật chơi WTO hay TPP mà chúng ta đã tình nguyện dự. Bên cạnh đó, Nhà nước cần tương trợ cho doanh nghiệp bằng cách tăng cường thông tin cho doanh nghiệp trên nhiều kênh, thông báo rõ ràng, nhấn mạnh vai trò dự của doanh nghiệp; coi xét lại các chính sách đầu tư cho thích hợp với tình hình mới; tạo môi trường kinh dinh bình đẳng giữa các doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào các chuỗi giá trị và chuẩn bị tốt cho việc cải cách, cải thiện môi trường đầu tư. Ngoại giả, TS Lương Văn Lý cho rằng: quốc gia cũng cần xác định lại thế mạnh, lợi thế cạnh tranh của nước ta trong cuộc cạnh tranh kinh tế toàn cầu. Đó là cơ sở để chúng ta tiếp bước và cất cánh đi lên. Khi đã xác định được thế mạnh thì cần có biện pháp hỗ trợ để củng cố cho thế mạnh đó. Theo ông Lý, nông nghiệp là lĩnh vực mà nước ta có thế mạnh và lực lượng then chốt của nền kinh tế là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhìn chung, dù đưa ra nhiều cảnh báo về những thách thức khi gia nhập TPP, hồ hết các ý kiến nhận định cho rằng, gia nhập TPP là một hướng đi đúng đắn, một nhịp chẳng thể bỏ qua. Ích trước mắt muốn có được không thực sự dễ dàng nhưng tầm nhìn lâu dài, TPP sẽ là cú hích cho cải cách, bởi cạnh tranh là yếu tố không thể thiếu trong một nền kinh tế thị trường, ít nhất với tính chất là động lực, là áp lực để các doanh nghiệp, các ngành và cả nền kinh tế phải tự điều chỉnh, tự cải thiện, tiến tới tự hoàn thiện mình. Cạnh tranh với các nền kinh tế phát triển, với các quy luật thị trường ổn định và đương đại như các đối tác TPP càng là thời cơ để chúng ta học hỏi và tiến bộ tốt hơn. Mai Phương